Katika safari yetu ya kuwa wazazi au walezi, mara nyingi tunajikuta tukisukumwa na hamu ya msingi: kupendwa na watoto wetu. Tunatamani tabasamu zao, kukumbatiwa kwao, na maneno yao matamu yanayothibitisha upendo wao kwetu. Hata hivyo, katikati ya hisia hizi za upendo, tunapaswa kutambua ukweli muhimu: wajibu wetu mkuu si kumfanya mtoto akupende, bali kumlea aweze kusimama kwa miguu yake mwenyewe na kujitegemea katika maisha yake yote.
Hii haimaanishi kuwa upendo si muhimu – kinyume chake, upendo ndio msingi imara wa malezi bora. Mtoto anayehisi kupendwa na kukubaliwa ana ujasiri wa kujifunza, kukua, na kukabiliana na changamoto. Lakini, pale tunapoweka lengo letu kuu kuwa ni kupendwa na mtoto, tunaweza kujikuta tukifanya maamuzi yanayomfaa yeye kwa muda mfupi lakini yanayomdhoofisha kwa muda mrefu.
Fikiria mzazi anayemruhusu mtoto kufanya kila anachotaka kwa hofu ya kumkasirisha au kupunguza upendo wake. Au mlezi anayemtatulia kila tatizo mtoto bila kumpa nafasi ya kujifunza kujitegemea. Katika hali kama hizi, tunakuwa tunajenga uhusiano unaotegemeana, ambapo mtoto anajifunza kuwa anahitaji wewe ili kufanikiwa au hata kuwa na furaha. Hii si aina ya uhusiano ambayo itamwezesha kusimama imara atakapokumbana na ulimwengu halisi.
Malezi yanayolenga kumwezesha mtoto kujitegemea yanajikita katika misingi ifuatayo:
Kuwajibika: Kumfundisha mtoto kuwa kila tendo lina matokeo yake, na kumwajibisha kwa makosa yake kwa njia inayofaa umri wake. Hii inamfundisha kujifunza kutokana na makosa na kufanya maamuzi bora baadaye.
Kujitegemea: Kumpa mtoto nafasi ya kujifanya mambo mwenyewe, kuanzia kazi ndogo za nyumbani hadi kufanya maamuzi yanayomuhusu. Hii inajenga kujiamini kwake na kumfundisha kuwa ana uwezo wa kukabiliana na changamoto.
Uvumilivu na Ustahimilivu: Kutomtatulia kila tatizo mara moja, bali kumtia moyo kujaribu, kukosea, na kujifunza hadi afanikiwe. Hii inamjenga mtoto kuwa na uwezo wa kukabiliana na vikwazo na kutokata tamaa kwa urahisi.
Kufikiri kwa Kina na Kutatua Matatizo: Kumuuliza maswali yanayomchochea kufikiri, kumruhusu kutafuta suluhisho mwenyewe, na kumsaidia kuchambua matatizo kwa mantiki. Hii inamjenga mtoto kuwa na akili timamu na uwezo wa kufanya maamuzi sahihi.
Kujitambua na Kujithamini: Kumsaidia mtoto kutambua nguvu na udhaifu wake, kumtia moyo kujipenda na kujithamini kwa kile alivyo, na kumsaidia kujenga kujiamini kwa msingi imara.
Kuheshimu Mipaka: Kuweka sheria na kanuni zinazoeleweka na kuzisimamia kwa upendo na uthabiti. Hii inamfundisha mtoto kujua mipaka, kuheshimu mamlaka, na kuishi kwa mujibu wa maadili.
Tunapolea kwa lengo la kumfanya mtoto aweze kujitegemea, tunaweza kukumbana na nyakati ambapo hatapendezwa na maamuzi yetu. Anaweza kulia, kukasirika, au hata kusema maneno ambayo yanaweza kutuumiza. Lakini katika muda mrefu, mtoto huyu atatambua kuwa tulikuwa tunamfanyia mema. Atajua kuwa tulimpa zana muhimu za kukabiliana na maisha, na hilo ni zawadi kubwa kuliko kupendwa kwa muda mfupi kwa kukubali kila anachotaka.
Upendo wa kweli wa mzazi au mlezi unaonyeshwa kwa kumjali mtoto kwa maslahi yake ya muda mrefu, hata kama inamaanisha kufanya maamuzi magumu au kukabiliana na hasira yake ya muda mfupi. Ni upendo unaomwezesha kukua kuwa mtu mzima mwenye ujasiri, anayejiamini, na anayeweza kusimama kwa miguu yake mwenyewe.
Hivyo basi, tunapowalea watoto wetu, tusiwekeze nguvu zetu zote katika kutafuta upendo wao wa sasa. Badala yake, tuwekeze katika kuwajenga kuwa watu wazima wenye uwezo, wanaojitegemea, na wanaoweza kuishi maisha yenye mafanikio na furaha. Hiyo ndio zawadi kubwa zaidi tunayoweza kuwapa, na kwa njia isiyo ya moja kwa moja, itatuheshimisha na kuleta upendo wa kweli na wa kudumu.
IMEANDIKWA NA RACHPA TARIMO
